Image
Ping
Lobitos Alves

Espesialmente halo epaulete ho tais laos deit parte ida husi uniforme utiliza husi MAF nia pilotu sira ne’ebe servisu iha Timor-Leste. Sira konekta pilotu ho Timor-oan nia rikeza kultural- ho hakuak identidade, patrimoniu no orgullu iha loron-leten. 

Istoria husi Lobitos Alves

Tais Timor nian nudar ikoniku textíl tradisionál ida ne’ebe reprezenta Timor-Leste nia rikeza kultural no patrimóniu.

Registu ona iha UNESCO nia lista Patrimoniu Kultural Intangivel ne’ebe presija halo salva-guarda urgente, tais utiliza iha rejiaun tomak iha Timor-Leste, no agora mos pilotu sira utiliza hodi semo iha loron-leten. 

“Epaulete hatudu imi nia knar, no dezeñu tradisional hatudu imi mai husi ne’ebe,” dehan Mary Domtta, MAF nia Kordenadora Kuidadu Povu iha Timor-Leste, kaben husi pilotu MAF Ping Domtta.

Image
Epaulete
Lobitos Alves
MAF nia pilotu sira utiliza dezeñu tais iha epaulete iha sira nia kabaas.

“Ha’u atu dehan katak ida ne’e hanesan mistura imi nia knar ho  imi nia abut. Liu husi kores, modelu, ka símbolu ki'ik husi roupa ka arte lokál, tais sai hanesan maneira simples ida ne’ebe atu hatudu kultura liu husi dalan formal.” Mary hateten, deskreve oinsa dekorasaun tradisional inkorpora ho dezeñu iha epaulete. 

“Dezeñu sira ne’e sempre konta kona-ba familia, komunidade, ou istória,” nia dehan. “Ne’e duni, bainhira sira mosu iha epaulete, sira lori istória sira ne'e ba oin. Ida ne’e mak dalan simples ida hodi hatudu ita nia parte rua: ita nia papél no patrimóniu. Ema bele hare saida mak ita halo no ita mai husi ne’ebe iha tempu hanesan.”

Image
Epaulete
Lobitos Alves
Aldo Falo, nu'udar Jestaun Baze Manutensaun no Asistente Enjinaria MAF nian, hatais tais tradisionál iha nia foto família pre-kazamentu nian.

MAF nia pilotu sira iha Timor-Leste hahu utiliza epaulete tais iha fulan balu liu ba, maske halao servisu voo regular ne’ebe konekta komunidade izoladu sira, ka voo salva-moris evakuasaun medika (medevac).

Reasaun pozitivu husi Timor-oan sira durante ne'e. 

Suzana Nunes, nudar Ofisial Rezervasaun MAF, koalia ho fuan kona-ba importánsia atu prezerva identidade kulturál.

Image
Epaulete
Lobitos Alves
Suzana Nunes, nu'udar ofisiál ba rezervasaun MAF, uza xale (selendang) ida ho dezeñu tais.

“Ha’u orgullu sai Timor-oan tanba ha’u nia rai riku ho identidade kultural, no valor sira husi patrimóniu ami nia bei-ala sira.” Nia hatete. “Ha’u kontente tebes hodi hare MAF nia pilotu sira utiliza epaulete kombina ho tais, no ha’u orgullu tanba sira laos deit semo atu salva povu Timor-Leste maibe promove mos ami nia identidade kultural.”

Ha’u orgullu tanba sira laos deit semo atu salva povu Timor-Leste maibe promove mos ami nia identidade kultural.
Suzana Nunes, nu'udar ofisiál ba rezervasaun MAF

Mary nia kaben, pilotu MAF no Diretor Nasional Lungpinglak ‘Ping’ Domtta, mai husi Nagaland iha Nordeste India. Servisu iha Timor-Leste desde tinan 2021, Ping hetan nia ‘belun diak’ iha fatin ida ne’ebe ativamente prezerva  patrimóniu kultural, hanesan iha nia uma.

Image
Ping's Enagegement
Ping Domtta
Kapitaun Ping no Mary hatais tais Timor nian iha sira nia serimonia troka prenda.

“Bainhira ha’u muda ba Timor-Leste, ha’u hare’e similiaridade entre ha’u nia kultura ho Timor-oan sira,” Ping hateten. “Ida ne’e hanesan bensaun ida bainhira membru komunidade sira bolu ha’u nudar ‘mane-foun’ Timor-Leste.

“Ha’u nia banin-feto fo prezente ida mai ha’u ho tais Timor ne’ebe reprezenta sira nia komunidade. Ha’u deside atu halo ida ne’e sai parte ida iha ha’u nia moris loron-loron nian. Ha’u sente onradu tebes hodi utiliza iha ha’u nia kabas hamutuk ho uniforme MAF nian. Ida ne’e reprezenta Timor no kria koneksaun ne’ebe signifikativu.”